Wat is dat toch? Wie ook maar een beetje afwijkt van het collectieve gelijk, of dat nou van boven komt of van onderop, ligt eruit. Groepsdenken is heilig. Kritiek is verdacht. Wijk je af? Dan wordt er ‘gezellig’ op de man gespeeld. Ik ervaar dat ook in meer of mindere mate.
Niet een: ‘Hé, interessant vertel eens.’ Maar een: ‘Je spoort echt niet jij!’ Een andere visie is geen mening meer, maar een bedreiging. Alsof afwijking gelijkstaat aan gevaar.
Wat is er mis met: ‘Ik zie het anders, maar je zou gelijk kunnen hebben’?
Té gevaarlijk?
Omdat het ruimte laat voor twijfel?
Wat weer gezien wordt als zwakte soms?
Twijfel zou volgens mij juist het begin van een goed gesprek moeten zijn.
Het bizarre is: het zijn niet alleen de gebruikelijke ‘tegenstanders’ die (figuurlijk) op je inhakken. Het zijn ook mensen die je nog nooit gezien hebt. En gelijkgestemden, dacht je. Mensen met wie je samen opstond tegen het narratief, dezelfde twijfels deelde, dezelfde risico’s nam. Met wie je jarenlang schouder aan schouder stond.
Tot jij één keer iets zegt wat afwijkt van het groepsdenken.
Poef. Alles weg. Geen dialoog. Geen nuancering. Geen herinnering aan alles wat je samen hebt meegemaakt. Je bent opeens ‘gevaarlijk’, ‘radicaal’ of ‘afgedwaald’. En blijkbaar is een klein beetje al voldoende om je zonder pardon af te serveren. Alsof al die jaren vriendschap, strijd en vertrouwen nooit hebben bestaan.
De nieuwe norm lijkt: 100% gelijk. Altijd! Eén kritische kanttekening, één andere invalshoek, één andere mening? Exit. Absoluut géén ruimte voor enig verschil. De vrije denkers zijn vaak het eerst met de bijl. Ook daar lijkt de kudde belangrijker dan het individu. Kritiek op de kudde? Dan ben je alsnog de wolf.
Besef dat zolang de ‘gewone’ burgers elkaar uitspelen, speelt iemand anders met ons allemaal. Want zolang er op de man gespeeld wordt, hoeft de overheid he-le-maal niets te doen. Die leunt lekker achterover met een bak popcorn en geniet terwijl ‘wij’ tegen elkaar tekeer gaan op sociale media. En maar wijzen. Niet omhoog, maar opzij en naar elkaar.
Het zou toch zoveel sterker zijn om naast elkaar te blijven staan in plaats van tegenover elkaar!? Jij jouw perspectief. Ik het mijne. En toch samen één front tegen iets wat écht macht heeft toegeëigend:
. een overheid die liever controleert dan luistert.
. systemen die bepalen wat je wel en niet mag denken.
. media die polarisatie verkopen alsof het warme broodjes zijn.
Maar goed.
Jij zegt iets anders. Dus jij moet eruit. Voor de kudde. Voor de ‘eenheid’. Voor de show.
En ondertussen maar roepen: ‘Samen maken we het verschil!’
Applaus voor het spektakel!
